Messier 78 – Ghost Nebula

คนยุคผมโตมากับอุลต้าแมนและเรื่องที่ยังจำได้ก็คืออุลตร้าแมนมาจาก M78 เรามารู้จักกับบ้านของอุลตร้าแมนกันหน่อยดีกว่า 🙂

M78 ถูกบันทึกครั้งแรกโดย Pierre Merchain ในปี 1780 ข้อมูลในปัจจุบันระบุว่า M78 เป็นส่วนหนึ่งของ Orion Nebula Complex ที่อยู่ห่างออกไปจากเราประมาณ 1600ปีแสง (1.51368454 × 10^16 กิโลเมตร คูณเอาเองนะนับศูนย์ไม่ถูก) ตำแหน่งอยู่ไม่ไกลนักจากเข็มขัดของนายพราน (หมายถึงดาวสามดวงที่เรียงเป็นเส้นตรงในกลุ่มดาวนายพราน หรือส่วนที่เป็นคันไถของกลุ่มดาวคันไถของไทยเรานั่นเอง)

M78 หรือ Messier 78 เป็นเนบูล่าชนิดสะท้อนแสง (คือไม่มีแสงสว่างในตัวเองแต่อาศัยแหล่งกำเนิดแสงใกล้ๆเช่นดาวฤกษ์) ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดบนท้องฟ้า เมื่อดูด้วยกล้องดูดาวจะลักษณะเป็นฝ้าจางๆทางทิศเหนือโค้งกลมและค่อยๆจางลงไปทางทิศใต้ และมีดาวสองตัวเรียงตามแนวทิศเหนือใต้ ดาวสองดวงนี้เหมือนเป็นตาทั้งสองดวงของรอยแต้มสว่างๆ ทำให้เป็นที่มาของชื่อ Ghost Nebula แต่พอได้มาค้นข้อมูลที่มีการบันทึกไว้พบว่ามีข้อมูลบางอย่างที่น่าสนใจคือ William Herschel ได้บรรยายไว้ว่ามีดาวอีกดวงที่จางกว่ามาก ซึ่งผมก็ไม่ได้สังเกตุเห็น และ Stephen O’meara ที่ใช้กล้องดูดาวขนาดเดียวกับผมก็พูดถึงไว้ในหนังสือ Messier Objects ว่ามีโครงสร้างที่คล้ายกับดาวหางอยู่ข้างในเนบูล่าที่ผมไม่เห็นอีกเหมือนกัน ดังนั้นผมจะต้องกลับมาเยือน M78 อีกครั้งแน่ๆเพื่อพิสูจน์เมื่อท้องฟ้าเปิดโอกาส

นอกจากนี้ตาผีคู่นี้ยังชี้ไปที่เนบูล่าอีกตัวหนึ่งใกล้ๆคือ NGC2071 ซึ่งสามารถเห็นได้ด้วยการมองเหลือบ จะเห็นเป็นรอยแต้มจางๆอยู่รอบดาวดวงนึง ดาวดวงนี้เป็นดาวแปรแสงหมายเลข V1380 Ori (ดาวแปรแสงหรือ Variable หมายถึงดาวฤกษ์ที่มีความสว่างไม่คงที่เมื่อสังเกตุจากโลก เพราะอาจจะมีดาวเคราะห์บังอยู่ด้านหน้าเหมือนกับการเกิดคราส)

หลายๆคนบอกว่าสามารถมองเห็น M78 ได้ด้วยกล้องสองตาถ้าฟ้าดีจริงๆ ผมเองก็ยังไม่เคยลองแต่คิดว่าฟ้าคงต้องมืดสนิทและใสจริงๆเพราะเคยลองดูด้วยกล้องดูดาวแบบAcromatic 80มมก็ไม่เห็น ถ้าใครหาเจอด้วยกล้องสองตารบกวนแจ้งด้วยครับ

Messier 78 Finder Chart